تعیین تاثیر سد زهک بر رسوب‌گذاری سیلاب 1398رودخانه سیستان با استفاده از مدل HEC–RAS
کد مقاله : 1018-WER
نویسندگان
افسانه شهرکی ده سوخته1، فرزاد حسن پور *2
1فارغ التحصیل کارشناسی ارشد سازه های آبی، گروه مهندسی آب ، دانشگاه زابل
2دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده آب و خاک، دانشگاه زابل
چکیده مقاله
رسوب‌گذاری در رودخانه‌ها باعث افزایش تراز بستر و کاهش ظرفیت عبور جریان می‌شود. سوار شدن رودخانه بر اراضی اطراف سبب سرریز شدن جریان به دشت سیلابی و از بین رفتن اراضی کشاورزی و تاسیسات جانبی رودخانه خواهد شد. رودخانه هیرمند تنها منبع تامین کننده آب دشت سیستان می‌باشد. رودخانه‌ی سیستان در کشور ایران در انتهای حوضه هیرمند قرار گرفته که بدلیل شیب کم مستعد ته‌نشینی رسوبات می‌باشد. در پژوهش حاضر از مدل HEC- RAS با توانایی شبیه‌سازی هیدرولیکی و رسوبی در رودخانه‌ها استفاده گردید. در این پژوهش شبیه‌سازی جریان با استفاده از داده‌های سیلاب سال آبی 1398-1397 به صورت شبه-غیردائمی انجام شد. بعد از واسنجی هیدرولیکی جریان، از بین معادلات موجود در نرم افزار HEC-RAS معادله انتقال رسوب توفالتی به عنوان بهترین معادله برای رودخانه سیستان انتخاب گردید. در این تحقیق اثر نحوه بهره‌برداری سد زهک بر میزان رسوب‌گذاری رودخانه سیستان مورد ارزیابی قرار گرفت. براساس نتایج حاصل از این تحقیق در پایان سیلاب 17576 متر مکعب رسوبات در بازه بالادست سد زهک ته‌نشین گردید که 40 درصد رسوبات در بازه سد زهک تا سیل‌بر نیاتک (13% بازه) ته‌نشین شده و 60 درصد رسوبات در بازه بالادست سیل‌بر نیاتک (87% بازه) ته‌نشین می شود بنابراین باز نگاه داشتن دریچه های سد زهک در طول سیلاب می تواند نقش موثری در کاهش رسوبگذاری بالادست سد زهک داشته باشد.
کلیدواژه ها
رودخانه، سیلاب، رسوب، HEC-RAS ، سیستان
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی