طراحی شبکه پایش کیفی منابع آب زیرزمینی با استفاده از رویکرد شبیه‌سازی- بهینه‌سازی
کد مقاله : 1014-WER
نویسندگان
حسن فرشادوله زاقرد *1، مجتبی شوریان2، مریم جوان صالحی3
1دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده مهندسی عمران، آب و محیط‌ زیست، دانشگاه شهید بهشتی
2استادیار، دانشکده مهندسی عمران، آب و محیط‌ زیست، دانشگاه شهید بهشتی
3دانشجوی دکتری، دانشکده مهندسی عمران، آب و محیط‌ زیست، دانشگاه شهید بهشتی
چکیده مقاله
با توجه به اینکه بسیاری از مناطق ایران مصارف کشاورزی، خانگی و صنعتی از آب زیرزمینی می‌باشد لذا پایش کیفیت آب زیرزمینی در یک منطقه می‌تواند بسیار تأثیرگذار باشد. ازاین‌رو پژوهش حاضر سعی کرده است با توجه به اینکه انجام عملیات پایش نیازمند صرف وقت و هزینه است، به کمک یک مدل شبیه‌سازی- بهینه‌سازی مبتنی بر تئوری آنتروپی تعداد ایستگاه‌های پایش مقادیر نیترات آبخوان دشت اشتهارد واقع در استان البرز را به تعداد قابل‌قبول برساند که با حداقل هزینه، اطلاعات موردنیاز را در اختیار مدیران منابع آب قرار دهد. اقدامات انجام‌شده در این پژوهش در ابتدا توسعه و استفاده از یک مدل هیدرولوژیکی (SWAT) جهت تخمین مقادیر تغذیه نیترات و رواناب سطحی به آبخوان دشت اشتهارد و توزیع زمانی و مکانی آن و در ادامه توسعه و ساخت یک مدل شبیه‌سازی کمی و کیفی آب زیرزمینی (MODFLOW-MT3DMS) می‌باشد، سپس به کمک تئوری آنتروپی و با استفاده از الگوریتم ژنتیک بهینه‌سازی شبکه پایش در محیط MATLAB انجام‌گرفته است. نتایج واسنجی رواناب ایستگاه خروجی حوضه در مدل SWAT مقدار ضرایبR^2 و N.S به ترتیب 0.85 و 0.81 به‌دست‌آمده است. همچنین مقدار ضریب N.S برای واسنجی حالت پایدار و ناپایدار مدل آب زیرزمینی به ترتیب 0.99 و 0.81 حاصل‌شده است. نتیجه بهینه‌سازی شبکه پایش با استفاده از الگوریتم ژنتیک و برمبنای تئوری آنتروپی در چاه‌هایی که مقادیر نیترات در آن‌ها اندازه‌گیری می‌شود از 19 چاه مشاهداتی فعال در منطقه موردمطالعه، 7 چاه مشاهداتی را به‌عنوان چاه بهینه انتخاب کرده است.
کلیدواژه ها
الگوریتم ژنتیک، نیترات، مدل‌سازی، واسنجی، صحت‌سنجی، بهینه‌سازی
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی